O coronavirus e os obxectivos de desenvolvemento sostible

Moitos centros educativos teñen liñas de traballo relacionadas cos ODS. Como impacta na Axenda 2030 unha pandemia como o  COVID-19?. Como o enfocamos  educativamente?

Queda unha década para cumprir cos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible, unha ambiciosa axenda de desenvolvemento social, político e económico que pon nas persoas, o planeta, a paz e a necesidade de construír alianzas para lograr un mundo mellor para todos para que ningunha persoa quede atrás.  

A Axenda 2030 é global, afecta tanto na nosa contorna máis próxima e local, como a nivel mundial. Actualmente, o mundo enfronta a pandemia do coronavirus que nos fai darnos conta da globalización e as súas consecuencias locais. Ademais, non se trata só dunha crise de saúde pública, senón que afecta a todos os sectores da sociedade, tanto políticos, económicos ou de relacións sociais. Desta forma, unicamente coa implicación de todas as persoas e colectivos, poderase controlar e reducir esta enfermidade.  

Agora somos máis conscientes do interconectado que está o mundo e o fráxil equilibrio da sociedade. Desde UNICEF traballamos para difundir os dereitos da infancia e a cidadanía global xa que, o que sucede aos nenos de maneira local ten un impacto máis aló das nosas fronteiras e viceversa.

ODS 4: Educación de calidade 

En España, preto de dez millóns de estudantes viron como se suspenderon as clases debido a esta emerxencia. Anteriormente, países como Xapón, China ou Italia, entre outros, tomaran a mesma decisión, afectando tanto a partes concretas do país como á súa totalidade. Aínda que o centro educativo estea pechado, o proceso de aprendizaxe non pode interromperse. O dereito á educación está recollido na Convención sobre os Dereitos do Neno e, ademais, a educación de calidade é un dos Obxectivos da Axenda 2030.  

Os estudantes non están de vacacións durante estes días. A actividade lectiva continúa a través de modalidades non presenciais a través de Internet. Con todo, estas modalidades a distancia presentan dificultades para algúns sectores da sociedade, especialmente para aqueles fogares que non contan con conexión a Internet ou que teñen equipos tecnolóxicos desactualizados

Segundo a UNESCO, “os desastres naturais, as pandemias e os conflitos, así como os desprazamentos internos e transfronteirizos internos e resultantes, poden deixar a xeracións completas traumatizadas, sen educación e pouco preparadas para contribuír á recuperación social e económica do seu país ou rexión”. Continuar o proceso educativo durante as emerxencias non só proporciona coñecementos e aptitudes, senón que ademais axuda a proporcionar calma e unha certa sensación de normalidade. Desta maneira, recoméndase “fortalecer a capacidade dos gobernos e a sociedade civil en todos os niveis en materia de redución do risco de desastres, educación en favor da paz, adaptación ao cambio climático e preparación e resposta ante situacións de emerxencia”.

O ODS 6 e a relación entre a auga e a educación

Unha das principais medidas para loitar contra o coronavirus é maximizar as condicións de hixiene, onde o lavado de mans con auga e xabón é crucial. Con todo, a auga é un recurso limitado, ameazado polas consecuencias do cambio climático, por iso asegurar o dereito humano á auga é un dos obxectivos da Axenda 2030. En América Latina e o Caribe, un de cada catro estudantes non conta cun servizo básico de saneamento e o 39% dos máis de 156 millóns de estudantes da rexión non teñen puntos de lavado de mans nas súas escolas. 

A estratexia debe ser global

Se o coronavirus está a ter un forte impacto en países industrializados como España, Alemaña ou Xapón, onde as institucións públicas son fortes e capaces, a situación será distinta cando o virus se expanda a países cuxa infraestrutura institucional e de saúde non é tan forte. Por exemplo, en 2014, cando o Ébola chegou a Nixeria, o país tardou 93 días en conter o virus, pero en países como Guinea, Liberia ou Serra Leona, a situación foi moito máis devastadora.

En Serra Leona, debido ao Ébola, as escolas pecháronse durante oito meses, perdéndose un ano escolar. Durante ese tempo, o Ministerio de Educación, co apoio de UNICEF e outros aliados, puxo en marcha unha programación de radio co propósito de manter o vínculo coa aprendizaxe durante a crise sanitaria. A programación diaria estaba baseada nos plans de estudo tanto de primaria como de secundaria, incluíndo materias como matemáticas, inglés e educación cívica. As leccións transmitíanse cinco días á semana durante 30 minutos, permitindo aos oíntes chamar con preguntas ao finalizar cada sesión. Para asegurar o acceso a estes programas, especialmente nas zonas rurais e nos fogares máis pobres, UNICEF distribuíu 25.000 radios ás comunidades. 

É vital, por iso, contar cunha estratexia global, integral e coordinada para previr infeccións, salvar vidas e minimizar o impacto do novo coronavirus. Os Obxectivos de Desenvolvemento Sostible e a Axenda 2030 representan unha folla de roteiro para enfrontar os desafíos mundiais como a crise orixinada por coronavirus, respectando os dereitos da infancia nun mundo tan interconectado como o actual, mantendo un equilibrio entre a protección dos dereitos, o medio ambiente e o necesario desenvolvemento económico.

Os ODS no centro educativo

Colexios como o CEIP Pedro I de Tordesillas (Valladolid) levan varios anos traballando a Agenda 2030 a través do proxecto os teus dereitos, os meus dereitos, os seus dereitos, realizando unha gran diversidade de actividades sobre os ODS en todos os niveis do centro e para toda a comunidade educativa. Este centro é ademais centro referente en educación en dereitos da infancia e a cidadanía global de UNICEF