Juanma López Iturriaga en Liberia: "Rompéuseme o corazón e un neno reconstruíumo"

De Liberia só temos noticias cando son malas. Cando a loita polo poder termina nunha guerra civil que durou 14 anos e que se saldou con ao redor de medio millón de mortes nun país que rolda os catro, ou levou por diante o 60% das escolas. Ou cando mentres empezaba a sacar a cabeza despois de matarse entre eles, viuse golpeada de novo pola crise do ébola, devastadora en todos os sentidos. Moito do avanzado en tempo de paz derrubouse, e unha vez declarado país sen ébola (aínda que recentemente volveu a aparecer un caso) está a emprender unha nova reconstrución. 

 

Acabo de estar unha semana en Monrovia, capital de Liberia, da man de UNICEF, vendo de primeira man o traballo que realiza. Hai que dicir que a tarefa á que se enfronta é descomunal, pois as frontes abertas son infinitas e van desde a saúde, a hixiene, a educación ou a protecciónfísica e psicolóxica, ata cuestións de violencia de xénero ou as terribles consecuencias da crise do ébola.

Pasamos unha mañá nunhaclínica onde moitas mulleres, moitas delas adolescentes, levan aos seus fillos para vacinar, pesar, medilos e coñecer se sofren desnutrición aguda. E estivemos nunha comunidade á que o ébola castigou cruelmente, matando a boa parte de homes, mulleres e nenos, roubando o sorriso aos máis pequenos, aos que practicamente se lles encerrou en casa por medo ao contaxio e de paso privóuselles da alegría do xogo, de poder expresar os seus sentimentos, de poder aliviar a súa pena. 

 

A experiencia, como calquera se pode maginar, foi impactante. Rompéuseme o corazón nun minuto e o sorriso dun nenoque me agarra a man volveumo a reconstruír. Admirei a moita xente que coñecín, desde rapaces a educadores, voluntarios ou traballadores de UNICEF, que dan o seu tempo e poñen en risco a súa vida para paliar, na medida do posible, un desaguisado tremendo.

Odiei por momentos á raza humana, capaz de soportar tanta miseria case en silencio,e ao minuto seguinte admireina pola súa capacidade de dar o mellor de se mesma nos momentos máis desesperantes.Vin miseria en niveis que non o fixo antes en toda a miña vida. E tamén resoan nos meus oídos, e espero que para sempre, risas marabillosas.

 

Non teño grandes esperanzas en que Liberia ou outros países parecidos vaian mellorar a súa situación a curto prazo. Os seus índices educativos e sanitarios seguirán sendo ínfimos para os nosos estándares. Estou seguro de que morrerei antes de que haxa infraestruturas suficientes como para que a axuda poida chegar onde se necesita e non sexa unha tarefa de máxima complexidade. É máis que probable que durante bastante tempo sígase vendo á muller como algo inferior ou ao servizo do home, ou que a violencia cara aos nenos e adolescentes forme parte da paisaxe. 

 

Unha das conclusións da miña viaxe é que para alcanzar o gran obxectivo fan falta moitos pequenos obxectivos. Tardaranse décadas en lograr a plena escolarización, auga potable para todo o país, hospitais que poidan acoller a todo o que o necesita, suficientesmestres, médicos ou medicamentos. E non digamos o convencer a todos de que moitas das cousas instauradas na sociedade non son de recibo. Todo isto convida á desafección, a problema irresoluble, á inacción quizais por pura desesperación.

Está claro que individualmente non temos a capacidade de cambiar o mundo, ou polo menos non da noite para a mañá. Pero se algo saquei en claro esta semana é queeses euros que nun momento doamos, sexan moitos ou poucos, teñen consecuencias con cara e ollos, nome, familia e vida que percorrer. E darlles unha oportunidade, aínda que sexa pequena, merece a nosa atención e a nosa axuda.

 

É posible que estea baixo os efectos do visto e do vivido. Ou poida que non. Pero cando aínda penso dar moita guerra por aquí, imaxínome o momento do adeus. E espero que xusto antes de pechar os ollos, xunto ás imaxes da miña familia, aparezan algúns dos nenos que coñecín aquí. Porque a outros como eles chegaralles parte da miña herdanza. Igual ata me marcho deste mundo cun sorriso.