Bolivia: consolidando avances en saúde infantil e materna

Post de Ildefonso González, Responsable de Publicacións e Fotografía de UNICEF España

Se Rosa Parks non se tivese negado a ceder o seu asento no autobús a un mozo branco alá por 1955, é moi probable que o fin da segregación racial en Estados Unidos se tivese dilatado no tempo. "Mentres máis obedeciamos, peor tratábannos", asegurou despois. Xente como Rosa Parks tiña claro que as cousas podían cambiar.

En Bolivia, as comunidades son cada vez máis conscientes dos seus dereitos, de que poden e deben reclamar, de que un mundo mellor é posible grazas á súa implicación e participación na toma e execución de decisións.


O traballo da cooperación internacional, da man de organizacións comoUNICEF, e o proceso derecoñecemento histórico dos dereitos indíxenas impulsado polo Goberno de Evo Morales, está empoderando non só á sociedade civil de Bolivia, senón tamén ásinstitucións e os colectivos profesionais.


Puidémolo comprobar nunha recente viaxe a Loma Alta, unha comunidade remota da Amazonía bolivianacuxa poboación votou para que as contas públicas prioricen a saúde por enriba de calquera outro gasto do municipio. Unha das súas vitorias foi non ter ningún caso de mortalidade materna en catro anos, a pesar de que a desnutricióne enfermidades como a malaria, o dengue, a leishmanise ou a diarrea presentan uns índices máis altos nesta rexión que no resto do país.


En Loma Alta haidúas asociacións de mulleres moi activas. Crearon un Club de Nais con 40 afiliadas e o día que chegamos cóntannos a capacitación en dereitos que recibiron de UNICEF e nos entregan unha lista de peticións que inclúe dende medicamentos como o glucantime(para o tratamento da leishmanise) ata material moi diverso como unha camioneta, unha ambulancia, unha bomba de auga, equipamento para o centro de saúde e formación para o seu persoal.

 

“A SAúDe é O PRIMORDIAL”

A todas estas mulleres preocúpalles a saúde dos seus fillos e reclaman unha boa atención sanitaria para eles, aínda que recoñecen que a situación mellorou nos últimos anos. Julia Lurici, de 48 anos e nai de 8 fillos, explícanos que o outro día acudiu ao centro coa súa filla enferma e se o encontrou baleiro; ademais, a farmacia estaba pechada. "Queixeime ao doutor e díxome que a cousa vai mellorar. A saúde é o primordial e non poden facer abandono".
 
O conformismo e os complexos desaparecen para dar paso a lexítimas reivindicacións que superan o mero anhelo de que os seus pequenos sobrevivan. "Queremos que vaian á universidade", aventúrase a dicir Edna mentres sorrí e mira o seu pequenoVirgilio, de 5 meses.
 
A centos de quilómetros de Lomba Alta, no altiplano, o doutor José Coca, Director do centro de saúde de Ucumasi, explícanos coas súas palabras o cambio de mentalidade que se está a operar entre o persoal sanitario e a comunidade, e do que responsabiliza á cooperación internacional.
 

Déronnos unha infraestrutura e un equipamento excelente, e axudáronnos con cursos de actualización. Ucumasi está a aprender a valorar a vida, a que as nosas señoras coiden o seu bebé dende o ventre, e que non sexa un 'produto' máis para que lles axude, que non sexa como algo material que se nace vivo, ben, e se nace morto, ben tamén.Queremos que nos sigan axudando a construír o noso futuro".

o PEixe e A CAnA DE PESCAR

No mundo da cooperación internacional para o desenvolvemento, a metáfora do peixe e a cana de pescar -non dar o peixe, senón ensinar a pescar-é recorrente.

En Bolivia,UNICEF e outras organizacións aliadas están a contribuír, mediante o acompañamento e asesoramento ás autoridades; a formación e capacitación do persoal sanitario, e o empoderamiento das comunidades, a que o país constrúa un futuro. Un futuro sen barreiras no acceso á saúde como o que hoxe quere e polo que loita Julia Lurici para os seus fillos e veciños.